Tüp Bebek Tedavisi Nedir?
Dünyada kısırlık tedavisinde en sık uygulanan ve en etkili tedavi yöntemidir. Basitçe, kadından elde edilen yumurtanın kadın vücudunun dışında laboratuarda döllenmesi ve bundan sonraki 3-5 günlük takibinden sonra tekrar kadının rahim içine verilmesini içeren bir işlemdir.
Hangi durumlarda uygulanır:
- Her iki tüpü ameliyatla alınmış yada tüplerde tıkanıklık olması
- Erkekte azospermi (hiç sperm olmaması), oligozospermi (sperm sayısının az olması) olması durumunda
- Yumurtlama problemi olanlar (azalmış yumurta rezervi olanlar, diğer tedavilere cevap vermeyen polikistik over sendromlu hastalar)
- Açıklanamayan infertilitesi olanlarda
- Endometrioması olanlarda
- Kadın yaşı > 40 ise
- Kanser hastalarında fertilite prezervasyonu
Adım-adım inceleyecek olursak
- Yumurtalıkların ilaçlarla uyarılması: Tüp bebek tedavisine anne adayının adetinin ikinci veya üçüncü günü ultrason ve gerekirse hormonal değerlere bakıldıktan sonra başlanır. Tüp bebek tedavisinde amaç çok sayıda yumurta gelişmesini sağlamak olduğundan yumurtalıkları uyarmak için hormon ilaçları verilir. Bu hormon iğnelerinin kullanım süresi 8 ile 14 gün arasında değişmekle birlikte, ortalama 10-11 gündür. Bu süreler içinde 2-3 kez ultrason kontrolü ve hormon testleri için hastaneye gelmeniz gerekmektedir. Gelişen folikül sayısı (içinde yumurta hücresi olduğu düşünülen kesecikler) gebelik şansını doğrudan etkileyen bir faktördür. Elde edilen yumurta sayısı arttıkça gebelik oranları da artmaktadır. Hormon iğnelerinin başlangıç dozu kadının yaşı, kilosu, serum AMH düzeyi ve varsa daha önceki denemelerindeki tedavi yanıtına göre belirlenir. Foliküller 18-20 mm’e ulaşınca yumurtaların olgunlaşması için çatlatma iğnesi yapılır.
- Yumurtaların toplanması ve erkekten sperm örneği alınması: Bu olgunlaştırıcı iğnenin yapılmasından 34 ile 36 saat sonra yumurtalar vajinal yoldan yapılan ultrasonografi ile ince bir iğne yardımıyla toplanır. Bu işlem süresinde size anestezi verileceği için ağrı yada bir rahatsızlık hissetmeyeceksiniz. Yaklaşık 10-15 dk lık kısa bir işlemdir. İşlemin yapıldığı gün hafif bir ağrı hissedebilirsiniz. İşlemden sonra hastanede 2 saat takip edildikten sonra taburcu edilirsiniz.
- Yumurtaların laboratuar ortamında döllenmesi: Foliküllerin içersindeki sıvı embriyologlar tarafından incelenir ve oositlerin kalitesi ve olgunluğu belirlenir. Olgun yumurtaların içine embriyologlar tarafından seçilen iyi kalitede bir sperm mikroskop altında yerleştirilir. Dölleme işlemi sonrasında rahiç ortamını en iyi şekilde taklit eden özel cihazlar içerisinde embriyolar takip edilir. Sonrasında laboratuar ortamında 3-5 gün takip edilir.
- Oluşan embriyonun anne adayının rahmine yerleştirlmesi: oluşmuş embriyolar içerisinde gelişim evresine göre en kaliteli embriyo seçilir. Transfer işlemi ile 2-5.günler arasında yapılmakla birlikte günümüzde artık en çok 5.gün embriyo transferi yapılmaktadır. Transfer edilecek embriyo sayısı belirlenirken en önemli kriter kadının yaşı ve daha önceki IVF denemeleridir. Türkiye’de yönetmeliğe göre 35 yaşın altındaki kadınlarda ilk 2 tüp bebek denemsinde 1 embriyo, sonraki denemelerinde en fazla 2 embriyo transfer edilebilir. 35 yaş üstündeki kadınlarda ise daha önceki tüp bebek denemelerine bakılmaksızın en fazla 2 embriyo transfer edilebilir. Embriyo transferi tüp bebek tedavisinin en önemli basamağıdır. Embriyo transferi ultrason kontrolü altında kadının idrara çok sıkışık olduğu durumda yapılır. Kateter yardımıyla rahim içine girilerek embriyolar rahim duvarına değmeden uygun bir alana bırakılır. Bu işlem sonrası hastanın dinlenmesinin gebelik oranını arttırdığına dair bir bilgi bulunmamakla birlikte klinikte kısa bir süre takip edildikten osnra evine gönderilir. Transfer sonrası eğer iyi kalitede embriyolar varsa çiftlerin istemesi halinde dondurularak merkezde saklanabilir.
- Transfer sonrası ilaç tedavisi: transfer işlemi sonrasında embriyonun rahim içerisine tutunmasını desteklemek amacıyla progesteron hormonu verilir. Progesteron hormonu ağızdan, iğne olarak veya vajinal yoldan verilebilir. İlaç desteğine gebelik testi gününe kadar devam edilir. Bu süre içerisinde kasıktaağrı, lekelenme şeklinde akıntı ve göğüslerde hassasiyet görülebilir.
- Transfer işleminde 12 gün sonra gebelik testi yapılır.