Yumurtalık Rezerv Testleri
Kadının sahip olduğu oositlerin sayı ve kalitesi o kadının over (yumurtalık) rezervinin (kapasitesini) yani kadının üreme potansiyelinin bir göstergesidir. Kadınlar erkeklerden farklı olarak belli bir sayıda yumurta ile doğarlar ve doğduktan sonra yeni yumurta yapmazlar. Dolayısıyla doğumla birlikte sahip oldukları yumurta havuzunu menopoza kadar kaybederler. Kadınların yaşının arttıkça doğurganlığının azalması doğal bir süreçtir. Doğurganlıktaki bu azalma erken 30’lu yaşlarda başlamakta ve 30’lu yaşların sonu ve 40’lı yaşların başında giderek artmaktadır. Bu fizyolojik yaşlanmanın sebebi erken fetal dönemde (yani annenizin karnında henüz bebek iken) oluşan yumurtaların hızlı tükenmesine bağlıdır. Öyle ki fetal dönemde 7 milyon olan oosit sayısı doğduğunuz anda 1 milyona ve ergenlik dönemde 40000 yumurtaya düşmekte ve her ay yumurtlama ile birlikte 1000 yumurta kaybedilmektedir. Ancak, bazı kadınlarda yaştan bağımsız olarak over rezervi azalmaktadır.
Kadının yaşı ilerledikçe sadece yumurta sayısı azalmaz yumurta kalitesi de azalır.
Kadının yumurtalık rezervini belirleyen en önemli iki test serum anti-mülleryan hormon düzeyleri ve antral folikül sayısıdır.
1.AMH testi
Anti-mülleryan hormon (AMH) testi hastanın yumurtalıklarında büyümeye başlayan küçük foliküllerden salgılanan bir hormondur. Menstrüel siklusun herhangi bir gününde AMH testi yapılabilir, adetli olmayı gerektirmemektedir. AMH düzeylerine göre bir kadının gebe kalıp kalmayacağı ile ilgili bir yorum yapamayız. Ancak, tüp bebek tedavileri sırasında hastalarımızın yumurtalıklarının ilaçlara vereceği cevabı ve elde edeceğimiz yumurta sayısını göstermekte iyi bir belirteçtir. AMH seviyesi düşük olan olgularda tedavide az yumurta elde ederken, AMH seviyesi yüksek olan olgularda çok sayıda yumurta elde edilir.
AMH değerleri kadın yaşı arttıkça azalır. AMH seviyesinin çok düşük olması menopoz dönemine yaklaşıldığının bir göstergesi için normali üzerinde AMH düzeyleri polikistik over sendromunun bir göstergesi olabilir. Yüksek AMH düzeyleri tedavi sırasında yumurtalıkların aşırı uyarılması riskini göstermesi bakımından önemlidir.
AMH>4 ng/ml yüksek
AMH 1.5-4 ng/ml normal
AMH<1.5 ng/ml düşük
AMH<0.5 ng/ml çok düşük
AMH düzeyi düşük bile olsa gebelik oluşabilir. Endişelenmeden zamanı iyi kullanmak çok önemlidir.
2.Antral Folikül Sayısı
Adet döngüsünün erken döneminde yapılan vajinal ultrasonografi ile yumurtalıklarda bulunan 2 ile 10 mm arasındaki foliküller sayılır ve her iki yumurtalıktaki antral folikül sayısı toplanır. Toplamda 4’ün altındaki folikül sayısı tüp bebek tedavisine yanıtın az olacağının bir göstergesi olup, bu olgularda tedavi iptal oranları da yüksektir.
Toplamda 15’in üzerindeki antral folikül sayısı yüksek yumurtalık rezervi olarak sınıflandırılır.